Union ganrif yn ôl i heddiw, ar 19 Chwefror 1924, agorwyd cist Deiseb Heddwch menywod Cymru gyda’i 390, 296 o lofnodion o flaen 600 o fenywod yr Unol Daleithiau yn y Biltmore Hotel, Efrog Newydd.

Roedd y ddeiseb yn apelio am weld cydweithredu dros heddwch yn y byd, ac mae ei stori wedi ysbrydoli’r Urdd i annog criw o ferched ifanc i ddod at ei gilydd i lunio’r Neges Heddwch ac Ewyllys Da eleni.

Cyfarwyddwr Creadigol y Neges Heddwch eleni yw’r bardd a’r gantores Casi Wyn. Mi fydd Casi yn llunio’r geiriau yn dilyn gweithdai yng nghwmni merched ifanc sy’n fyfyrwyr ar gyrsiau ESOL (dysgwyr Saesneg fel ail iaith) yng Ngholeg Caerdydd a’r Fro ynghyd â rhai o staff, prentisiaid a gwirfoddolwyr yr Urdd. Mi fydd Neges Heddwch 2024 yn cael ei rhannu gyda’r byd yn ôl yr arfer mis Mai.

Meddai Siân Lewis, Prif Weithredwr yr Urdd: “Mae’r Urdd yn awyddus i dalu teyrnged i’r genhedlaeth o ferched Cymru a weithredodd dros heddwch a chydraddoldeb can mlynedd yn ôl, drwy gynnal ymgyrch drws i ddrws arloesol. Y realiti yn anffodus yw ein bod ni’n parhau i ofyn am heddwch, ganrif yn ddiweddarach.”

Ychwanegodd Mererid Hopwood ar ran Pwyllgor Partneriaeth ‘Hawlio Heddwch’:“Gweithred gobaith oedd y ddeiseb heddwch gwreiddiol, un a oedd a’i golwg yn gadarn ar y dyfodol, ac un a oedd yn cydnabod cyfle a chyfrifoldeb i greu byd di-ryfel. Mae Academi Heddwch Cymru a’i brosiect ‘Hawlio Heddwch’, prosiect sy’n dathlu canmlwyddiant yr Apêl a’i deiseb ryfeddol, yn arbennig o falch felly o weld bod Deiseb 1923-24 wedi ysbrydoli aelodau’r Urdd yn 2024 a’u hysgogi i ystyried ei neges a derbyn ei her.”

Ategodd Casi Wyn: “Pleser oedd derbyn gwahoddiad gan yr Urdd i gyfarwyddo Neges Heddwch ac Ewyllys Da’r Urdd eleni. Yn ystod cyfres o weithdai, roedd treulio amser yn pontio’r ddeiseb hanesyddol ysgrifennwyd yn ôl yn 1924 gyda gweledigaeth merched Cymru heddiw yn ysbrydoledig. Maes o law bydd Efa Blosse Mason, sy'n bartner artistig imi ers blynyddoedd, yn mynd ati i fywiocau geiriau’r neges yn ei chyfrwng arbennig ei hun.”

Mi fydd yr Urdd yn cyhoeddi geiriau Neges Heddwch ac Ewyllys Da 2024 ar Ddiwrnod Rhyngwladol y Merched (8 Mawrth 2024), cyn rhyddhau’r Neges ar ffurf ffilm fer ar ddydd Gwener, 17 Mai.

Mae Neges Heddwch ac Ewyllys Da yr Urdd yn rhywbeth unigryw i Gymru. Am dros ganrif bob mis Mai mae pobl ifanc Cymru wedi rhannu negeseuon ar themâu sy’n bwysig iddyn nhw trwy rannu’r neges gyda’r byd. Gwelwyd Neges 2023 ar wrth-hiliaeth mewn 50 o wledydd, ei rannu mewn 53 o ieithoedd, a’i chefnogi gan enwogion a channoedd o ysgolion ledled Cymru a thu hwnt.

Ers y llynedd mae’r gist dderw a Deiseb Heddwch Merched Cymru 1924 yn ôl yng Nghymru ac yn byw yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth. Yno mae staff arbenigol wedi bod yn rhan o’r gwaith o warchod a digido gwerth saith milltir o gynnwys y Ddeiseb er mwyn galluogi mynediad i’r cyhoedd.