Roedd y 420 a oedd yn bresennol wedi dod i Gaerdydd ar gyfer cynhadledd flynyddol Ysgoloriaethau Ffermio Nuffield, a gweiniwyd prydau bwyd yn seiliedig ar amrywiaeth o gynnyrch Cymreig lleol a chynaliadwy.

Canolbwynt y fwydlen -  a grëwyd gan Castell Howell a Cardiff Catering - oedd syrlwyn rhost o gig eidion Celtic Pride wedi ei gadw am 40 niwrnod. Daeth y cig o fferm sydd ond saith milltir o ganol Caerdydd.  

Mae’r cig eidion sy’n cael ei gynhyrchu ar fferm 950 cyfer y teulu Rees ym Mhenydoylan 26% yn is o ran allyriadau carbon na fferm nodweddiadol o’r un maint ym Mhrydain. Dangosodd archwiliad carbon gan dîm ynni yr Undeb Cenedlaethol Ffermwyr (NFU) Cymru fod y fferm yn atafaelu yn agos at 50 y cant o’r carbon o’i holl weithgareddau. 

Bu’r gwesteion hefyd yn mwynhau tatws ‘Root Zero’ sydd wedi eu hardystio i fod yn niwtral o ran allyriadau carbon. Mae’r tatws hyn yn cael eu tyfu yn Sir Benfro gan Puffin Produce Ltd. Yn ogystal, roedd y pryd bwyd yn cynnwys cennin, moron treftadaeth a phannas a dyfwyd ar Benrhyn Gŵyr a chaws cwmni cydweithredol Golden Hooves.

Roedd bwydlen cinio cynhadledd Nuffield yn ffrwyth ymdrech Castell Howell i greu cynllun penodedig ar gyfer cynaladwyedd at ddefnydd cyflenwyr a chwsmeriaid. Mae nifer o gyflenwyr a chwsmeriaid Castell Howell eisoes wedi dechrau’r daith i sicrhau bod cynaliadwyedd yn rhan o’u busnesau. 

Dywedodd Edward Morgan sy’n gyfrifol am Gyfrifoldeb Cymdeithasol Corfforaethol Grŵp Castell Howell, “Bwriad Castell Howell yw adnabod cyflenwyr a chwsmeriaid sy’n gweithio tuag at gynhyrchu mewn ffordd gynaliadwy. Mae’r digwyddiad hwn wedi bod yn gam at weithio’n agosach gyda’n cwsmer, Cardiff Catering, a’r gadwyn gyflenwi wrth ddod â gwerthoedd cynaliadwyedd i’r gymuned. 

Mae Llywodraeth Cymru wedi cydnabod yr angen am wynebu heriau amgylcheddol a chynhyrchiant bwyd. Yn 2020, lansiwyd y Clwstwr Cynaliadwyedd Bwyd a Diod, ac mae cynaliadwyedd yn ganolog yn y Bil Amaeth (Cymru) 2022 a gyhoeddwyd yn ddiweddar.  

Yn yr un modd, mae rhanddeiliaid yn y diwydiant amaeth yn gynyddol ffocysu ar themâu cynaliadwyedd. Mae hyn yn cynnwys ymrwymiad Net Zero erbyn 2040 NFU Cymru a ‘Y Ffordd Gymreig’ sef dogfen Hybu Cig Cymru- Meat Promotion Wales, y glaslun amgylcheddol ar gyfer y sector da byw. 

Dywedodd Tim Rowe sy’n Ymgynghorydd Technoleg Cig Castell Howell ac yn un o Gyfarwyddwyr Celtic Pride, “Rydym yn eithriadol o falch o allu gweithio gyda Cardiff Catering er mwyn creu bwydlen sydd â chynaliadwyedd yn ganolog iddi, ac o allu gweini Cig Eidion Cymreig PGI Celtic Pride yng nghinio cynhadledd Nuffield. Daeth y cig o fferm sydd ond saith milltir o ganol Caerdydd.”

Dywedodd fod cig coch yn rhan hanfodol o ddeiet iach, ac fel sy’n cael ei amlygu gan grŵp cynhyrchwyr Celtic Pride, mae hinsawdd Cymru a’r addasrwydd o ran dulliau ffermio yn golygu ei fod yn gynnyrch sydd wrth galon ymrwymiad a dyheadau’r sector o ran cynaliadwyedd. 

Ychwanegodd Tim Rowe, “Mae Celtic Pride yn anelu at gynhyrchu cig eidion premiwm o gadwyn gyflenwi gât i’r plât sy’n hyrwyddo amaethu effeithlon a chynaliadwy, gan annog perthnasau gweithio agos yn y gadwyn fwyd o’r ffermwr i’r defnyddiwr.” 

Dywedodd Mike Vacher, Cyfarwyddwr Ymddiriedolaeth Ysgoloriaethau Ffermio Nuffield, “Roeddem y eithriadol o falch o gael cydweithio gyda Castell Howell ar gyfer ein Cinio Blynyddol a gynhaliwyd fel rhan o Gynhadledd Ffermio Nuffield 2022 yng Nghaerdydd. 

“Fe lwyddon’ nhw i gydlynu nifer o gynhyrchwyr lleol er mwyn creu bwydlen pum cwrs bwrpasol a oedd yn arddangos amrywiaeth eang o gynnyrch Cymreig gwych gan ddarparwyr lleol sy’n ymrwymedig i gynhyrchu bwyd cynaliadwy. Roedd y gefnogaeth cyn y digwyddiad ac wrth iddo fynd yn ei flaen yn arbennig o dda, ac fe chwaraeon’ nhw rôl allweddol wrth greu cinio i’w gofio.”